Η σημασία της ανταπόκρισης

Με την έννοια ανταπόκριση θα ορίσουμε τα σχόλια και τη γνώμη που δίνουμε σε ένα πρόσωπο με το οποίο συναναστρεφόμαστε είτε προσωπικά είτε επαγγελματικά.

Η ανταπόκριση είναι ένα πολύ σημαντικό εργαλείο στην επικοινωνία μας το οποίο σκοπό έχει να βοηθήσει και τον συνομιλητή μας αλλά να κάνει πιο εύκολη την αλληλεπίδρασή μας με αυτόν.

Μπορεί να διακριθεί σε εποικοδομητική/θετική ανταπόκριση και αρνητική/καταστροφική ανταπόκριση.

Η θετική ανταπόκριση είναι ένας τρόπος να προσφέρουμε και να λαμβάνουμε βοήθεια. Είναι ένας διορθωτικός μηχανισμός για τον καθένας μας, μέσω του οποίου μπορούμε να διαπιστώσουμε κατά πόσο η συμπεριφορά μας ταιριάζει με τις πραγματικές προθέσεις μας. Είναι επίσης ένα μέσο για να φωτίσουμε τον εαυτό μας μέσω της ερώτησης ‘Πώς βλέπω τον εαυτό μου και πώς με αντιλαμβάνονται οι άλλοι;’.

Η αρνητική ανταπόκριση είναι κάθε επικοινωνία που μειώνει τον συνομιλητή μας (σαν άτομο) ή στηλιτεύει τον χαρακτήρα του με κάποιον τρόπο (π.χ. είσαι ανάγωγος, είσαι αντιπαθής, είσαι αφόρητος). Παραδείγματα καταστροφικής ανταπόκρισης είναι η αρνητική κριτική, οι κατηγορίες, οι προσπάθειες χειρισμού, η απόδοση ευθυνών στον άλλον (εσύ φταις για όλα!), οι τιμωρίες.

Στην θετική της πτυχή η παροχή ανταπόκρισης πρέπει να είναι ένας τρόπος να βοηθήσουμε τον άλλον να αλλάξει την συμπεριφορά του. Είναι ένας τρόπος να επικοινωνήσουμε στους συνομιλητές μας, πληροφορίες για το πώς αυτοί επηρεάζουν τους γύρω τους. Η ανταπόκριση βοηθάει κάποιον να μένει στην επιθυμητή (από τον ίδιον κατεύθυνση) και να πετυχαίνει καλύτερα τους στόχους του.

Παρακάτω θα βρείτε μερικούς τρόπους παροχής θετικής ανταπόκρισης προς τους συνομιλητές σας:

• Δώστε τα σχόλια σας με περιγραφικό τρόπο και όχι μέσω αξιολόγησης του άλλου

Περιγράφοντας τον τρόπο που αισθανθήκατε ή το πώς βλέπετε εσείς την κατάσταση, προσφέρετε την δυνατότητα στον συνομιλητή σας να χρησιμοποιήσει από μόνος του τα σχόλιά σας εφόσον τα θεωρεί χρήσιμα. Αποφεύγοντας την αξιολόγηση του άλλου σε αυτό που έκανε (π.χ. Έπρεπε να φερθείς έτσι’ ή ‘Όφειλες να έχεις ελέγξει πρώτα…’, μειώνετε την ανάγκη του άλλου να δράσει αμυντικά, κάτι που όπως γράψαμε και σε προηγούμενα άρθρα μας θα τον κάνει να κλείσει τον δίαυλο επικοινωνίας.

• Κάντε συγκεκριμένα σχόλια και αποφύγετε τις γενικότητες

Το να πείτε σε κάποιον π.χ. ‘Είσαι συγκεντρωτικός’ είναι λιγότερο χρήσιμο από το να πείτε ‘Θεωρώ ότι η συγκεκριμένη εργασία θα γινόταν πιο εύκολα αν μοιραζόμασταν όλοι τα κομμάτια της’. Οι συγκεκριμένες προτάσεις έχουν να προσφέρουν πάντα περισσότερα σε σχέση με τις αοριστολογίες.

• Βεβαιωθείτε ότι τα σχόλιά σας αφορούν και στις δικές σας ανάγκες αλλά και στις ανάγκες του συνομιλητή σας

Τα σχόλια που κάνουμε σε κάποιον, μπορεί να αποβούν καταστροφικά όχι μόνο για την επικοινωνία μας αλλά και για την ίδια τη σχέση μας. Βεβαιωθείτε ότι τα λεγόμενά σας έχουν να κάνουν με την ικανοποίηση των αναγκών όλων αυτών που εμπλέκονται (Win-Win καταστάση).

• Η εποικοδομητική ανταπόκριση απευθύνεται σε συμπεριφορές του άλλου που μπορούν να αλλάξουν.

Εάν ο συνομιλητής σας δεν μπορεί να κάνει τίποτα σχετικά με αυτό που τον κριτικάρετε, κρατήστε τα σχόλιά σας για εσάς. Ποιο το νόημα να υπενθυμίζουμε σε κάποιον μία κατάσταση για την οποία δεν έχει τον έλεγχο και να του αυξάνουμε έτσι την απογοήτευσή του; (Για παράδειγμα, εάν δεν είχαν τα παιδιά σχολείο θα μπορούσαμε να πάμε διακοπές όποτε θέλαμε)

• Προτιμήστε να δίνεται την ανταπόκρισή σας όταν σας ζητείται και να μην την επιβάλλεται

Τα σχόλια μας έχουν καλύτερο αποτέλεσμα όταν έχουν ζητηθεί από τον συνομιλητή μας. Συνήθως το να παίρνουμε το ρίσκο να ζητήσουμε την άποψη των άλλων για κάποια συμπεριφορά μας (όχι απλά τη συμβουλή για το τι να κάνουμε), έχει θετικό αντίκτυπο στον τρόπο που λειτουργούμε στις σχέσεις μας. Επιπροσθέτως εγκαταλείποντας τον φόβο μας για τις αρνητικές κριτικές μπορούμε να προχωρήσουμε σημαντικά στην αυτοβελτίωσή μας.

• Δώστε τα σχόλιά σας στον σωστό χρόνο και τόπο

Η ανταπόκρισή μας πρέπει να ταυτίζεται χρονικά με το διάστημα στο οποίο συνέβη η σχετική συμπεριφορά (αρκεί ο άλλος να είναι ανοιχτός στο να την λάβει). Σε αντίθετη περίπτωση ο συνομιλητής μας δεν θα μπορέσει να κερδίσει πολλά, αφού δεν θα μπορέσει να συνδέσει τη συμπεριφορά του και τα συναισθήματα που αυτός ή εμείς νιώσαμε.

• Ελέγχετε πάντα εάν ο συνομιλητής σας κατάλαβε αυτό που θέλατε να του μεταφέρετε ώστε να επιβεβαιώσετε την σωστή επικοινωνία

Ένας τρόπος για να το πετύχετε αυτό είναι να βάλετε τον συνομιλητή σας να επαναλάβει με δικά του λόγια τα σχόλια που του κάνατε. Εάν αυτό που θα ακούσετε ταιριάζει με αυτό που θέλατε να πείτε, σημαίνει ότι είναι περισσότερες και οι πιθανότητες να κατανοηθεί και να εισακουστεί. Σε περίπτωση που αυτή η αλληλεπίδραση γίνεται ομαδικά, μπορεί να ζητηθεί η άποψη όλων των μελών κατά πόσο αυτή η δήλωση που έγινε αντιπροσωπεύει ή τουλάχιστον είναι αποδεκτή από όλους στην ομάδα. 

Στο life coaching, ο πελάτης μπορεί να βελτιώσει τον τρόπο που εκφράζει την γνώμη του αλλά και τον τρόπο που κατανοεί τις κριτικές των άλλων. Μέσω της ανοιχτής επικοινωνίας και της παρατήρησης του εαυτού του από το καθρέφτισμα και της αναδιατύπωσης των λεγόμενών του από τον life coach, μπορεί να καταλάβει ουσιαστικές πτυχές του τρόπου με τον οποίον επικοινωνεί και να αφαιρέσει εκείνα τα εμπόδια που τον δυσκολεύουν να επικοινωνήσει σωστά τις ανάγκες του, είτε αυτές αφορούν στις προσωπικές είτε στις επαγγελματικές σχέσεις του.

Μίλτος Τσιάκαλος Life coach.